Naar aanleiding van antwoorden van de Minister van Financiën op Kamervragen van de leden Heinen, Van Weyenberg, Boulakjar en Kat over positieve hypotheekregistratie, zijn er in media misverstanden ontstaan over een komend wetsvoorstel dat van kredietregistratie een wettelijke taak maakt. Met dit wetsvoorstel krijgt de minister meer zeggenschap op de manier waarop gegevens worden verwerkt en welke kredietovereenkomsten precies worden bijgehouden. BKR is voorstander van deze grotere betrokkenheid door de overheid, omdat het de maatschappelijke relevantie van BKR versterkt. Het ministerie heeft vandaag bevestigd dat het in de lijn der verwachting ligt dat de beheerstaak belegd blijft bij BKR.
Terug naar de basis: BKR, de beheerder van het kredietstelsel en het kredietregister sinds 1965
Sinds 1965 verzamelen wij als stichting op een onafhankelijke en veilige manier, persoonlijke en feitelijke informatie met betrekking tot kredieten en betalingsachterstanden. Wij ontvangen, ordenen en ontsluiten deze gegevens binnen een netwerk van kredietverstrekkers en schuldhulppartners (o.a. gemeenten). Er is één stelsel van kredietregistratie, namelijk BKR, aldus de minister.
Alle deelnemers in dit stelsel zijn bij wet gebonden aan strenge afspraken die het behandelen van deze gegevens in goede banen leiden. Alle kredietverstrekkers zijn volgens de Wet op het Financieel Toezicht (Wft) verplicht om uitvoering te geven aan een zorgplicht en daarbij deze gegevens op te vragen. Aan de hand van de gegevens kan een kredietverstrekker inschatten wat het risico op betalingsproblemen is en in hoeverre het verantwoord is voor de consument om aanvullende verplichtingen aan te gaan. Deze inschatting is aan de kredietverstrekker, niet aan BKR.
Behoefte aan publieke waarborgen voor gegevensverwerking bij kredietregistratie.
Op advies van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) werkt het Ministerie sinds 2019 aan aanvullende wettelijke verankering van het stelsel van kredietregistratie. Het wetsvoorstel over kredietregistratie, dat de minister in voorbereiding heeft, regelt meer publieke waarborgen voor gegevensverwerking bij kredietregistratie en regelt welke overeenkomsten worden geregistreerd. Door van kredietregistratie een wettelijke taak te maken, krijgt de minister meer zeggenschap over de manier waarop gegevens worden verwerkt en welke kredietovereenkomsten precies worden bijgehouden. BKR is overigens voorstander van een (aanvullende) wettelijke verankering van het stelsel en haar taak.
Voor de uitoefening van de wettelijke taak gaat de minister een wettelijk beheerder aanwijzen. Volgens een woordvoerder van het ministerie ligt het voor de hand dat die taak belegd blijft bij BKR. Het wetsvoorstel wordt begin 2023 door het ministerie geconsulteerd.
BKR merkt dat de wijze van registratie regelmatig onderwerp van discussie is met veel tegengestelde meningen en vindt dat het aan de overheid is om hier richting aan te geven. Elk Europees land heeft een organisatie die vergelijkbare doelstellingen heeft als BKR. De maatschappelijke opdracht is voor elk van hen dezelfde: stabiliteit in het financiële verkeer organiseren en ervoor zorgen dat zoveel mogelijk burgers financieel welzijn kunnen ervaren. Nauwe samenwerking met de overheid is bijgevolg essentieel om maatschappelijke relevantie te borgen.
Welke gegevens worden geregistreerd bepaalt de Wft
Het kredietregister vormt sinds 1965 de kern van een stelsel waarbinnen de uitwisseling en de kwaliteit van de data in goede banen wordt geleid op basis van duidelijke afspraken met alle betrokken partijen. BKR is in dit stelsel in feite de regisseur die de afspraken en de kwaliteit van het stelsel bewaakt.
Kredietaanbieders die onder de Wft vallen en deelnemen aan het stelsel van kredietregistratie, moeten de kredieten die zij verstrekken aanbrengen in het kredietregister van BKR. De Wft, en niet BKR, bepaalt in hoofdzaak welke kredietgegevens in het kredietregister opgenomen dienen te worden.
Nog geen positieve hypotheekregistratie
In december 2022 heeft BKR laten weten dat op basis van haar consultatie onder deelnemers en stakeholders kan worden geconcludeerd dat er vanwege het sociaal maatschappelijk belang draagvlak is voor positieve registratie van hypotheken. Deze consultatiefase is inmiddels afgerond en BKR voert momenteel aanvullende verdiepende gesprekken met een aantal belangrijke stakeholders.
In de beantwoording van Kamervragen heeft de minister nu aangegeven dat zij op dit moment nog geen reden ziet om hypotheken voor de eigen woning altijd te registeren. Er kan mogelijk aanleiding zijn om bepaalde hypotheekvormen bij het aangaan te registreren, indien daarmee kwetsbare consumenten kunnen worden beschermd. Dit element zal nadrukkelijk aan de orde komen in de consultatie van het wetsvoorstel over kredietregistratie.
