Verantwoorde kredietverstrekking: juist nu

In deze tijden van corona kennen veel mensen financiële zorgen. Als het gaat om kredietverstrekking is het zaak om de vinger goed aan de pols te houden en het oog te houden op ‘verantwoorde kredietverstrekking’. Maar wat is verantwoord en hoe richt je hier beleid op in? Hans Beerepoot, secretaris van de Vereniging van Financieringsondernemingen in Nederland (VFN), geeft een toelichting.

De verstrekking van krediet aan de consument dient, gezien zijn of haar inkomen en lasten, verantwoord te zijn. Dit geldt nog sterker nu veel huishoudens, als gevolg van de coronacrisis, het risico lopen financiële problemen te krijgen door vermindering van inkomen. Hoe vult de VFN het begrip ‘verantwoorde kredietverstrekking’ in? Wat is verantwoord?

Beerepoot: “De VFN-gedragscode stelt een aantal regels vast waar onze leden zich als aanbieders van consumptief krediet aan dienen te houden. Leennormen maken deel uit van deze gedragscode. Daarin is vastgelegd hoeveel een consument mag lenen, rekening houdend met zijn inkomsten en uitgaven. Dus: wat kan hij verantwoord lenen? Dat is een ongoing proces. De gedragscode wordt eens in de zoveel tijd tegen het licht gehouden en aangevuld met nieuwe bepalingen.” Daarnaast kent de VFN een periodiek self assessment om de naleving van de verschillende onderdelen van de gedragscode na te gaan. Dit is de beantwoording van een vragenlijst, die door de VFN wordt beoordeeld en geanonimiseerd aan de technische commissie wordt voorgelegd. Als de indruk bestaat dat een lid zich niet aan de code houdt, wordt die daarop aangesproken.

Bepaling leennorm
Maar hoe bepaal je wat verantwoord is? “Dat baseren we op berekeningen van het Nibud. Het Nibud stelt dat iemand een x bedrag moet overhouden voor ‘vrije bestedingen’, naast zijn huur of de aflossing van zijn hypotheek en andere vaste lasten”, aldus Beerepoot.
“Daarbij zijn we heel precies om ervoor te zorgen dat we alle vaste lasten meenemen. De parameters voor ‘verantwoorde kredietverstrekking’ stellen we periodiek opnieuw vast om de leennorm te bepalen. De VFN-gedragscode wordt door de Autoriteit Financiële Markten gezien als de invulling van de open norm van verantwoorde kredietverlening, die door de toezichthouder als maatstaf wordt aangehouden. Op deze wijze zet de VFN dus de norm voor de markt. Door Stichting BKR te raadplegen voor het afsluiten van een nieuw krediet, kun je het kopje ‘verantwoord’ verder waarborgen.”

Dit toont het belang van kredietregistratie. Kredietaanbieders kunnen dankzij registratie met een gerust hart vaststellen dat een nieuw krediet verantwoord is. Andersom is het voor de consument zo dat hij of zij verantwoord krediet kan krijgen, omdat registratie aantoont dat hij voor de kredietaanbieder een laag risico vertegenwoordigt.

Bijzondere maatregelen
Beerepoot: “In meerdere opzichten is 2020 een bijzonder jaar, zeker ook in de financiële sector. Dat leidt tot bijzondere maatregelen waarbij onze leden hun eigen maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen. Bij een deel van de leden is er bijvoorbeeld sprake van de mogelijkheid van een payment holiday.” Bij een payment holiday schort een kredietaanbieder, meestal in het geval van een hypotheek of consumptief krediet, voor een aantal maanden de betaling op. Let wel, dit is geen kwijtschelding van de schuld, maar een uitstel van betaling. Andere leden komen met consumenten betalingsregelingen overeen als deze aannemelijk maken dat er betalingsproblemen zijn die verband houden met corona.

Nederland financieel gezond
Financiële gezondheid is tegenwoordig een veel gebezigd begrip. Maar hoe blijft Nederland financieel gezond? Beerepoot: “Belangrijk is economische groei. Voor economische groei is van belang dat de aanbieders van krediet op een verantwoorde manier krediet blijven verstrekken. Consumptief en zakelijk krediet is een belangrijk smeermiddel voor de economie."
"Tot op zekere hoogte horen betalingsproblemen daarbij, die kun je niet volledig uitsluiten. Als je de maximumsnelheid op de snelwegen ter voorkoming van ongelukken vaststelt op 20 kilometer per uur, dan gebeuren er waarschijnlijk minder ongelukken dan bij 100 kilometer per uur. Maar het schiet letterlijk en figuurlijk niet op. Er moet een balans zijn tussen de belangen van de economie, die van de kredietaanbieder en de bescherming van de consument. Kredietaanbieders, toezichthouders en overheid moeten in die balans het juiste midden vinden. Dat is verantwoorde kredietverstrekking.”

Vereniging van Financieringsondernemingen in Nederland
De vereniging VFN heeft vier verschillende soorten leden. Allereerst Nederlandse dochterondernemingen van Nederlandse en Europese grootbanken. Ten tweede zelfstandige financiële instellingen. Het ledenbestand bestaat verder uit een aantal financieringsondernemingen van automerken. En per 1 januari 2019 zijn ook de verzendhuizen Wehkamp, OTTO en Klingel lid van de VFN. Deze verschillende leden hebben met elkaar gemeen dat ze krediet verstrekken aan consumenten (consumptief krediet).