DNB-conjunctuurindicator voorziet herstel economie

De Nederlandsche Bank (DNB) houdt met regelmaat de bewegingen van de Nederlandse economie in de gaten. DNB presenteerde in maart van dit jaar een nieuw rapport over de conjunctuurindicator. Deze indicator geeft aan dat de economie vanaf nu een stijgende lijn inzet. Wat betekent dit concreet voor de financiële gezondheid van Nederland?

Jan Willem van den End is econoom bij de divisie economisch beleid en onderzoek van De Nederlandsche Bank (DNB). De divisie maakt voorspellingen voor de Nederlandse economie in de context van het Eurosysteem. DNB doet dit twee keer per jaar. “Dat doen we met macromodellen, waarbij we onder meer kijken naar de groei van het bruto binnenlands product, maar ook naar inflatie en werkloosheid”, vertelt Van den End. “We kijken dan 2 tot 3 jaar vooruit en daar rapporteren we ook over. We kijken naar allerlei indicatoren, waaronder de conjunctuurindicator.” De conjunctuur geeft de golfbeweging van de economie aan, groei en krimp wisselen elkaar af. De DNB-conjunctuurindicator geeft volgens het rapport van maart 2024 aan dat het dieptepunt van de economische cyclus is bereikt, waarna de economische groei dit jaar geleidelijk en in een gematigd tempo aantrekt.

Voorraadvorming en investeringen
Goed nieuws dus. Maar wat zeggen de cijfers precies? “De golf van de cyclus wordt gedreven door zaken als voorraadvorming en investeringen”, legt Van den End. “Dat is anders dan bijvoorbeeld investeringen in infrastructuur, die vaak een veel langere looptijd hebben. De indicator is samengesteld uit vijf subreeksen, zoals het vertrouwen van de consument in de economie voor de komende twaalf maanden. Maar ook de verwachtingen van bedrijven en de korte rente.” Dus: als bedrijven verwachten dat er veel orders worden geplaatst, zullen ze veel voorraden aanleggen. Die verwachtingen worden gepeild in enquêtes die bijvoorbeeld door het CBS worden uitgevoerd.

Wat betekent dit voor de financiële gezondheid van Nederland?
Volgens de conjunctuurindicator staan we aan het begin van een periode met geleidelijke economische groei. Wat dit precies voor de financiële gezondheid van Nederland betekent, laat zich wat lastig peilen. “We kijken naar macro-economische bewegingen en dan zien we dat juist de consumenten verantwoordelijk zijn voor deze opgaande lijn. In het laatste kwartaal van 2023 heeft de consument veel uitgegeven”, aldus Van den End. Dat had onder meer te maken met het uitkeren van de energietoeslag, stijgende lonen en vertrouwen. Ook de huizenmarkt trekt flink aan. Zo zijn er genoeg zaken die ervoor zorgen dat meer consumenten meer te besteden hebben en ook willen besteden. Toch: “We moeten niet vergeten dat er ook altijd kwetsbare groepen blijven. Maar de financiële gezondheid gaat gemiddelde genomen wel omhoog. In de covidperiode zijn ook veel spaartegoeden opgebouwd die deels weer zijn besteed. De overheid heeft inkomensmaatregelen genomen, ook bij kwetsbare groepen. Dat heeft de consumptie ondersteund.”

Impact op kredieten en betalingsachterstanden
De indicator loopt zo’n zes maanden voor op de werkelijke economische stand van zaken. Bij de stijgende conjunctuur ziet Van den End ook een positieve samenhang met kredietverlening. “Die correlatie is zelfs vrij hoog. Het lijkt erop dat de indicator negen tot twaalf maanden voorloopt op kredietverlening.” Dat impliceert dat het aantal kredietaanvragen over negen tot twaalf maanden zou moeten aantrekken. Bij faillissementen zie je, zoals verwacht, een negatieve band. “Als de conjunctuur omhooggaat, zie je minder faillissementen. Die correlaties zijn logisch.”

De DNB-conjunctuurindicator, inclusief grafieken, is hier te vinden.

Fotocredit: Marieke Bijster