Door een nieuwe herziening gaat de EU-richtlijn consumentenkrediet ook gelden voor leningen van minder dan 200 euro en tot 100.000 euro (dit was 75.000 euro) en bepaalde koop-op-afbetaling-regelingen zoals Buy Now Pay Later (BNPL). Consumenten in de hele Europese Unie (EU) zijn daardoor vanaf eind 2026 beter beschermd bij online kredietaanvragen.
De EU streeft ernaar consumenten al jaren te beschermen tegen onverantwoorde leningen. “De digitale transitie die het veel makkelijker heeft gemaakt om online kredieten aan te vragen, brengt ook allerlei risico’s met zich mee”, stelt advocaat Ate Bremmer van Kennedy Van der Laan. “Om de risico’s bij online en offline kredietaanvragen verder aan banden te leggen, heeft de Europese Unie onlangs de EU-richtlijn consumentenkrediet herzien. Dat is een geharmoniseerd kader dat geldt voor kredietaanbieders ter bescherming van consumenten in de hele EU.”
Nieuwe digitale trends als BNPL en tekortschietende consumentenbescherming, waren volgens Bremmer de belangrijkste redenen voor de eerste herziening in vijftien jaar. “Door verdergaande regels voor reclame-uitingen over krediet, (pre)contractuele informatie en het toetsen op kredietwaardigheid voor te schrijven, wil de EU het niveau van consumentenbescherming opschroeven.”
Proportionele toepassing
Naast het aanvragen van kredieten vindt ook het inwinnen van informatie over de financiële en economische situatie van de consument door kredietaanbieders volgens Bremmer steeds vaker volledig digitaal plaats. “De EU probeert hierop in te spelen door het toepassingsbereik uit te breiden. Lidstaten behouden daarbij de nodige bewegingsvrijheid. Die uitbreiding gaat gepaard met de mogelijkheid om op nationaal niveau een ‘proportionele toepassing’ van bepaalde regels te introduceren.”
Lidstaten kunnen ervoor kiezen dat kredietaanbieders van kredieten onder de 200 euro bepaalde reclamevoorschriften of (pre)contractuele informatieverplichtingen toch niet hoeven na te leven. Bremmer: “Daardoor hoeven ze minder kosten te maken, zodat het aanbieden van dergelijke kredieten bedrijfseconomisch toch interessant kan zijn. Het is nog niet duidelijk of Nederland van deze optie gebruik gaat maken.”
Koop op afbetaling
Het belangrijkste onderdeel van de herziening van de EU-richtlijn is volgens Bremmer de verduidelijking van de regels voor koop op afbetaling. Daarbij onderscheidt hij twee varianten. “Een consument koopt iets bij een leverancier, bijvoorbeeld een grote televisie, en kiest voor uitstel van betaling”, noemt hij als voorbeeld. “De consument betaalt de leverancier later, bijvoorbeeld in twee of drie termijnen, en betaalt daarvoor geen rente. De herziene richtlijn schrijft voor dat de uitgestelde betaling voortaan binnen 50 dagen moet plaatsvinden. De termijn wordt zelfs 14 dagen voor bepaalde grote onlineleveranciers, zoals Media Markt. Als niet aan deze regels wordt voldaan, geldt dat het uitstel van betaling wordt gezien als het verlenen van ‘krediet’.”
Kredietwaardigheidstoets
De tweede variant licht Bremmer toe met het voorbeeld van een consument die iets koopt bij een leverancier en kiest voor uitstel van betaling door middel van een betaaloplossing. “Die wordt in dit geval niet aangeboden door de leverancier maar door een derde partij, zoals Klarna. Oftewel: Buy Now Pay Later. De consument betaalt de BNPL-aanbieder later, bijvoorbeeld in twee of drie termijnen, en betaalt daarvoor geen rente. Deze dienstverlening was uitgezonderd van de EU-richtlijn voor consumentenkrediet, maar gaat er door de herziening wel onder vallen. BNPL-aanbieders moeten daardoor straks een vergunning hebben, en daarmee aan allerlei (informatie)verplichtingen voldoen en een kredietwaardigheidstoets uitvoeren.”
Kredietregistratie
De herziening van de EU-richtlijn consumentenkrediet heeft ook impact op de ‘corebusiness’ van BKR: kredietregistratie. Bremmer: “Omdat meer kredietaanbieders verplicht zijn een kredietwaardigheidstoets te doen, krijgt BKR met meer partijen te maken. Voor Europese partijen die zich bezighouden met kredietregistratie, zoals BKR, komen bovendien nieuwe regels. Mijn indruk is dat BKR daar al aan voldoet.”
Nieuw is volgens Bremmer onder andere dat een consument binnen dertig dagen moet worden geïnformeerd over de registratie van een achterstallige kredietbetaling. “De lidstaten mogen vervolgens zelf invullen voor wie deze informatieplicht gaat gelden: de kredietaanbieder of de beheerder van het kredietregister, zoals BKR.”
Implementatie richtlijn
Dat de Europese Raad begin oktober het herzieningsvoorstel van de Europese Commissie goedkeurde, betekent overigens niet dat kredietaanbieders zich meteen aan de herziene richtlijn moeten houden. Bremmer: “Omdat een richtlijn geen rechtstreekse werking heeft, moeten lidstaten eerst nationale regelgeving vaststellen ter implementatie van de regels in de richtlijn. Lidstaten krijgen hiervoor de tijd tot 20 november 2025, waarna het nog een jaar duurt voor ze de nationale regels ook daadwerkelijk moeten toepassen. Kredietaanbieders moeten de herziene richtlijn dus officieel vanaf 20 november 2026 naleven.”
