Hans Stomps is oud-rechercheur van de KLPD (Korps Landelijke Politiediensten). Hij hield zich bezig met identiteitsfraude en na zijn pensionering stopte dat niet. Hans had het idee voor VIS , het Verificatie Identificatie Systeem, op dat nu door BKR wordt gebruikt. Meer over het hoe en waarom vertelt Hans in dit interview.
-Hoe is je interesse voor identiteitsfraude ontstaan?
Hans Stomps: “Die interesse is dertig jaar geleden ontstaan bij de recherchedienst betalingsverkeer, een onderdeel van de Rijkspolitie, die landelijk opereerde op het gebied van bancaire fraude. In die periode kregen we te maken met veel inbraken in gemeentehuizen, waarbij duizenden blanco paspoorten en rijbewijzen werden gestolen. Tegelijkertijd kwam het besef dat met alleen het documentsoort, het documentnummer en een landcode ieder document uniek is en dat je zo identiteitsfraude zou kunnen aanpakken. Meer heb je niet nodig. Zo ontstond VIS. VIS is mijn idee en bij de ontwikkeling ervan hebben uiteraard wel anderen meegeholpen. Ik was toen nog gewoon in dienst bij de politie, inmiddels gepensioneerd.”
-Wat is de kern van VIS?
“De kern is dat documentsoort, documentnummer en landcode géén persoonsgegevens, maar documentgegevens zijn. In de database wordt er geen naam aan gekoppeld en daardoor is het geen privacygevoelige informatie. Zo blijft VIS binnen de wettelijke kaders. Het gaat erom te checken of het identiteitsdocument geldig is aan de hand van nummers. Gestolen, vermiste of ongeldige documenten staan in een database die wordt gevoed door de RDW (Rijksdienst Wegverkeer), RvIG (Rijksdienst voor Identiteits Gegevens) en LENP (Landelijke Eenheid Nationale Politie). Als je als acceptant twijfelt aan de geldigheid van een identiteitsbewijs, kun je de documentnummers checken met VIS. Binnen enkele seconden zie je of het document in de database voorkomt. Als dat zo is, dan is dit document gestolen, vermist of om een andere reden ongeldig verklaard, zoals bij een overlijden. Zo krijg je een hit/no-hit melding, zonder persoonlijke gegevens. Dat was de voorwaarde om het te kunnen gebruiken zoals nu gebeurt.”
-Wie is met het systeem gediend?
“Je dient in feite drie partijen: de uitgever, die het document zo goed mogelijk beschermd wil hebben. Als tweede de houder, die zo goed mogelijk beschermd moet worden en ten slotte de acceptant, zoals een bank. En dan hebben we ook nog te maken met een vierde partij: de politie. Die wil graag weten wat er op dit vlak in Nederland gebeurt. Het punt is dat de politie geen informatie uit een politieregister mag delen met derden. Het is zaak om deze informatie direct uit de bron ter beschikking te hebben om VIS goed te laten werken.”
-Hoe ontwikkelt VIS zich verder nog?
“VIS wordt exclusief aangeboden via BKR. Inmiddels zijn er nog twee aanbieders die van de gegevens gebruikmaken voor controledoeleinden. Een volgende stap zou kunnen zijn om het systeem uit te breiden met meer buitenlandse bronsystemen. De wetgeving is in heel Europa hetzelfde. Het is de vraag waarom het voor buitenlandse bronsystemen nog niet wordt gebruikt.”
Wat BKR doet aan identiteitsfraude?
Product owner Jordy Broekman van BKR:
“VIS is hét product dat we namens BKR aanbieden aan onze klanten. Met BKR VIS kun je controleren of iemand zich met een (on)geldig document identificeert. Daarmee voorkom je mogelijke frauduleuze handelingen en beperk je de financiële risico’s voor je organisatie. “Behalve VIS maken we gebruik van KYC, Know Your Customer. Dit wordt veel gebruikt in onboardingstrajecten van financiële instellingen en andere partijen om te controleren of mensen bijvoorbeeld gesanctioneerd zijn. Waar VIS niet met persoonsgegevens werkt, doet KYC dat juist wél.”
Jordy Broekman vertelt verder dat bijna alle banken en financieringsinstellingen in Nederland VIS gebruiken:
“Jaarlijks worden er miljoenen VIS-toetsingen verricht. Dat laat zien dat veel instellingen rekening houden met identiteitsfraude en dat is terecht, want identiteitsfraude kan verstrekkende gevolgen hebben."
