De stichting Alliantie Vrijwillige Schuldhulp (AVS) is in 2019 opgericht door zes landelijke vrijwilligersorganisaties: Humanitas, Inspraakorgaan Turken in Nederland, Landelijk Stimuleringsnetwerk Thuisadministratie, Leger des Heils, Samenwerkingsverband Marokkaanse Nederlanders en SchuldHulpMaatje. Door zich te verenigen in een stichting willen deze organisaties op lokaal niveau beter samenwerken en ervoor zorgen dat meer mensen met schuldenproblematiek sneller en beter worden geholpen.
In 2016 zijn de zes vrijwilligersorganisaties gestart met pilots in vijf gemeenten. “Toen werd gekeken hoe we de samenwerking in de hele keten, dus samen met beroepsorganisaties en gemeenten, zo konden organiseren dat de schuldhulpverlening zo optimaal mogelijk is”, vertelt directeur Arjen Baan. “Zodat ook mensen die eerst nog verstoken bleven van hulp, omdat ze bijvoorbeeld de taal niet spreken, nu wel bereikt worden en naar de juiste hulp toe worden geleid. Het Ministerie van SZW heeft hierop aangegeven dit ook landelijk te willen. Om dat goed te organiseren, is – met subsidie van het ministerie van SZW – in 2019 de stichting Alliantie Vrijwillige Schuldhulp opgericht. Onze rol is om in eerste instantie de lokale vrijwilligersorganisaties samen te laten werken. Dan ben je een betere gesprekspartner dan wanneer je dat als partijen ieder voor zich doet. De volgende stap is om de samenwerking in de hele lokale schuldhulpketen te stimuleren en te ondersteunen.”
Snel de juiste hulp
In totaal zijn er zo’n 15.000 vrijwilligers via de zes Alliantiepartners actief in de schuldhulpverlening. “De lokale samenwerking tussen deze vrijwilligersorganisaties begint altijd met een kennismaking en het onderzoeken van manieren waarop ze elkaar kunnen versterken”, legt Baan uit. “Daarna kijken we welke andere organisaties en instanties die zich bezighouden met schuldhulpverlening kunnen en willen aanhaken. We zijn op dit moment actief in twaalf gemeenten en houden ons daar bezig met het opbouwen en versterken van de samenwerking met de lokale hulporganisaties, en het maken van goede afspraken over de inzet van alle hulpverleners. We beperken ons dus niet tot vrijwilligers, maar betrekken daar onder meer ook beroepshulpverleners en de Sociale Dienst bij. Zodat als mensen een hulpvraag hebben, ze zo snel mogelijk naar de juiste hulp toe worden geleid.”
Doel is dat eind dit jaar in deze twaalf gemeenten een structurele samenwerking tot stand is gekomen. Baan: “En dat gaat lukken. Inmiddels hebben zich bij ons bovendien al een aantal andere geïnteresseerde gemeenten gemeld. Uiteindelijk zou het mooi zijn als we deze samenwerkingen in 50-60 gemeenten voor elkaar krijgen. Dan bereik je namelijk een punt waarop andere gemeenten ook uit zichzelf gaan aanhaken en gaat het vliegwiel dat we nu aan het ontwikkelen zijn vanzelf draaien.”
Samenwerking met gemeenten
De samenwerking met de diverse gemeenten is wisselend, aldus Baan. In de ene gemeente loopt deze uitstekend, in andere is dat minder het geval. “Zo zijn er gemeenten die schuldhulpverlening uitbesteden. Vaak wordt dit dan door welzijnsorganisaties opgepakt die vrijwilligers soms zien als concurrentie. Samenwerken is dan lastig. Ook de samenwerking tussen de hulporganisaties onderling is lokaal sterk wisselend. Dat hangt ook samen met de (aard van de) mensen. Soms werkt het wel, en soms gewoon niet.”
De alliantiepartners van de stichting AVS zijn nu aanwezig in 90% van de Nederlandse gemeenten en daarmee landelijk vrijwel dekkend. “De twaalf gemeenten waar we op dit moment actief samenwerken, zijn over het hele land verspreid. Daaronder bevinden zich grote steden als Amsterdam, Den Haag en Utrecht, maar we zijn ook aan de slag in kleinere gemeenten van Groningen tot in Limburg. Naast die twaalf gemeenten zijn we nog in zo’n veertig andere gemeenten actief om onder andere de toeleiding voor de Turks- en Marokkaans-Nederlandse doelgroep te verbeteren. Die is namelijk vaak moeilijk te bereiken. Dat heeft te maken met taal, cultuur en vaak komt er ook een zekere schaamte om de hoek kijken. We bouwen ook nieuwe organisaties op plekken waar zich nog geen vrijwilligersorganisaties bevinden. En versterken besturen van organisaties waar nodig. Daarnaast verzorgen we ook opleidingen voor onze vrijwilligers. Van de e-learnings die wij via onze website aanbieden, kunnen overigens ook vrijwilligers gebruikmaken die niet tot de Alliantie behoren. Daarnaast worden er fysieke trainingen aangeboden bij de Alliantiepartners zelf.”
Invloed coronacrisis
De coronacrisis zorgt tot nu toe nog niet voor een sterk stijgende hulpvraag. Al verwacht Baan die op de langere termijn wel, als de steunpakketten aflopen. “Door de coronacrisis zien wij wel andere hulpvragers dan voorheen, zoals zzp’ers. Ook jongeren worden een steeds belangrijkere doelgroep, omdat zij steeds vaker problematische schulden blijken te hebben. Deze groepen hebben de behoefte om op een andere manier aangesproken te worden. De vraag is of we dat met de huidige zes Alliantiepartners kunnen, of dat uitbreiding gewenst is. Dat onderzoeken we nog.”
