Schuldenwetgeving in de verkiezingsprogramma’s

Door de coronacrisis is de Nederlandse schuldenwetgeving relevanter dan ooit. Eén op de vijf huishoudens heeft momenteel problematische schulden. De redactie van Inzichtelijk vergelijkt de verkiezingsprogramma’s. 

De grote partijen stellen in hun verkiezingsprogramma’s een breed scala aan vernieuwende oplossingen voor, om mensen uit de schulden te krijgen, om te voorkomen dat nieuwe problematische schulden ontstaan en om de last van de huidige schuldenproblematiek draaglijker te maken voor mensen. Zeker de PvdA, GroenLinks en D66 willen aanpassingen in de huidige wetgeving, maar ook het CDA ziet mogelijkheden tot verbetering. De VVD is terughoudender in haar aanpak. De PVV spreekt zich alleen uit over studieschulden, en wil een herinvoering van de basisbeurs.

Waarborgfonds 
Alle grote partijen hebben expliciet aandacht voor het draaglijker maken van schulden. GroenLinks, CU en PvdA willen een nationaal schuldenfonds dat schulden overneemt. “Zo hebben mensen met schulden met één schuldeiser te maken en krijgen ze de hulp die nodig is”, aldus GroenLinks. CU verbindt “collectieve afspraken met schuldeisers, afkoop tegen een laag percentage en goede financiële begeleiding” als voorwaarden aan dit plan. “Het waarborgfonds wordt breed toegankelijk; ook voor jongeren en mensen die niet onder de reguliere schuldhulp vallen.”  

D66 kiest voor een aanpak om “een centraal geleid incassobureau op te richten voor schulden bij de overheid én semioverheid.” Ook het CDA wil dat “regels voor schuldeisers worden aangescherpt,” bijvoorbeeld door een “maximum aan incassokosten.” Ook de SP is waakzaam voor wangedrag van incassobureaus. “Incassobureaus die zich misdragen verliezen hun vergunning.” Ze vervolgen: “Deurwaarders mogen niet commercieel zijn, dit wordt een publieke taak.” Een precieze consensus over de rol van schuldeisers zal niet gemakkelijk te vinden zijn aan de onderhandelingstafel, maar een brede lijn is goed te onderscheiden. Er moet meer verantwoordelijkheid en macht komen te liggen bij de overheid, minder bij private partijen.  

Aflossingspauzes  
De VVD, D66, de ChristenUnie en de PvdA willen het wettelijk recht bieden op aflossingspauzes. Dit in de vorm een aflossingspauze van twee maanden. De VVD specificeert niet hoe vaak. D66, CU en de PvdA willen deze pauze eens per jaar mogelijk maken. De PvdA wil ook aan het begin van het traject een betalingsvrijstelling inlassen op “boetes, aanmaningen en rente totdat een oplossing is gevonden.” De CU wil een “standaard adempauze van 6 maanden” als vaststaand eerste onderdeel van “geregistreerde schuldhulpverleningstrajecten.”  

Sneller uit de schulden 
De christelijke partijen vinden de termijn waarin mensen uit het hun schulden worden geholpen nu te lang duurt. Het CDA en de CU willen dat “de maximale termijn voor schuldhulpverlening wordt teruggebracht van drie naar anderhalf jaar”, in de woorden van het CDA. D66 rekent wat ruimer, en rekent als duur van de schuldhulpverlenging “in principe 18 maanden tot maximaal 36 maanden, van aanmelding bij het gemeentelijke loket tot schone lei.”

Huizentekort klinkt door in schuldenplannen 
De woningnood klinkt in de plannen voor schuldenwetgeving sterk door. Als het aan de PvdA ligt kunnen mensen niet meer uit huis gezet worden wanneer ze “schuldhulpverlening accepteren tenzij de verhuurder kan bewijzen dat er voor de huurder een passende nieuwe woning is.” Het CDA wil “huisuitzettingen wegens huurschulden” beperken, maar is ambigu over de precieze spelregels die de partij voor ogen heeft. D66 gaat een stapje verder en wil “ervoor zorgen dat mensen die voor het eerst schuldenvrij zijn na een periode van drie jaar ook weer de mogelijkheid krijgen om een hypotheek aan te gaan.” Dit wil D66 “voor elkaar krijgen door de negatieve BKR-registratie, na het doorlopen van het wettelijke of het minnelijke traject, de eerste keer automatisch te laten vervallen. Dit om de kans om weer een huis te kopen te vergroten.” 

Schuldenvrij, en nu? 
D66 behandelt met bovenstaand plan een belangrijk punt: hoe om te gaan met de kredietregistratie van schuldhebbers? Minister Wouter Koolmees (D66) heeft onlangs het besluit genomen om BKR-registratie bij elke vorm van schuldhulpverlening verplicht te stellen. Gemeenten zullen ook actiever hulp moeten bieden aan mensen met betalingsachterstanden.  

Heldere trends, troebele toekomst 
In de verkiezingsprogramma’s van de behandelde partijen zijn de volgende trends waar te nemen: schuldeisers moeten in meer of mindere mate aan banden worden gelegd, de woningnood is een belangrijke factor en er moet meer financiële ruimte komen voor mensen met schulden in de vorm van aflospauzes. 

Disclaimer: Voor dit artikel zijn de verkiezingsprogramma’s van de VVD, PVV, SP, CDA, PvdA, D66, GroenLinks en de ChristenUnie behandeld. Er is gekozen om standpunten uit te lichten die relevant zullen zijn voor de coalitieonderhandelingen. Bovenstaand artikel is dan ook nadrukkelijk geen overzicht van alle standpunten van de partijen met betrekking tot schuldenwetgeving.