In een Ronde Tafelgesprek voor Inzichtelijk Magazine gingen Hans Beerepoot (secretaris Vereniging Financieringsondernemingen Nederland), John Gerlofsma (medevennoot LeenAttent) en Peter van den Bosch (bestuursvoorzitter Stichting BKR) virtueel met elkaar om de tafel om consumptief krediet onder de loep te nemen. Het gebeurt in de praktijk nog te vaak dat consumenten met een herstelde betalingsachterstand toch worden afgewezen bij de aanvraag van consumptief krediet. Een vooruitblik op het artikel.
Kredietverlening heeft een grote economische bijdrage en het stelt mensen in staat zich te ontwikkelen. Denk aan het microkrediet dat veel in ontwikkelingslanden wordt toegepast: dankzij een kleine lening krijgen kansarme mensen de mogelijkheid om zichzelf vooruit te helpen. Feitelijk werkt het in Nederland vaak ook zo. Maar mensen die eerder in financiële problemen zaten en dat hebben opgelost, lopen toch vaak tegen een ‘nee’ van een kredietverstrekker aan.
Verdiepen in de klant
Terecht nuanceert Beerepoot het beeld dat er weinig kredietverstrekkers zijn die krediet verlenen aan consumenten met een herstelde achterstand. “We zien wel het belang in dat mensen met een herstelde achterstand een krediet moeten kunnen krijgen.” Van den Bosch beaamt dat, maar: “Als kredietverstrekker moet je je verdiepen in de klant en op basis daarvan moet je tot een oordeel komen.” Dus: niet klakkeloos geautomatiseerd afwijzen en dat gebeurt nu nog te vaak. Maar Van den Bosch ziet ook obstakels: “Als een intermediair een heel verleden van een klant moet uitspitten, gevolgd door een financieringsmaatschappij, terwijl een consument 1.000 euro wil lenen tegen het wettelijk maximum van 10% rente, dan kun je op je vingers natellen dat dat niet uit kan. Dan is het makkelijker om te zeggen: ‘het mag niet van BKR’. Dat scheelt een hoop discussie met de klant. Maar BKR bepaalt dat natuurlijk helemaal niet.”
Goede balans
Het is derhalve zoeken naar een goede balans tussen het juiste percentage voor het juiste consumptieve krediet. Tegelijkertijd is het ook wenselijk dat de markt openblijft voor mensen aan de onderkant van de samenleving. Gerlofsma: “Er zijn veel reguliere banken die mensen met betalingsproblemen, nu of in het verleden, liever niet van dienst zijn. Maar er zijn ook banken die dit wél oppakken. Zij verstrekken kleinere kredieten, vanaf 5.000 euro.” Problematische schulden ontstaan in veel gevallen door life events. Een consumptief krediet kan dan helpen om bijvoorbeeld toch een essentiële aankoop te kunnen doen. De gesprekspartners constateren dat de politiek vaak een verkeerd beeld heeft van consumptief krediet: het zou juist de oorzaak zijn van betalingsachterstanden en problematische schulden. Zorgwekkend is ook dat de overheid voornemens is om de verificatiegrens te verleggen van 1.000 naar 250 euro. Dit is de grens waarboven de financiële positie van de aanvrager moet worden vastgelegd. Dat betekent toenemende kosten en meer kredietverstrekkers die dit segment van de hele kleine kredieten verlaten.
Neveneffecten
Daarmee wordt de positie van mensen aan de onderkant van de samenleving niet makkelijker. En er zijn neveneffecten, zoals de toename van leasecontracten, abonnementen, informele kredietverstrekkers en buitenlandse kredietverstrekkers, die zich niet hoeven te houden aan de Nederlandse regelgeving.
Concluderend: het is en blijft belangrijk om ook mensen met opgeloste schulden en een negatieve BKR-registratie in beeld te houden voor een consumptief krediet. Dat niet doen heeft immers ook de nodige maatschappelijke gevolgen. Het zoeken, of beter het vinden van de juiste balans tussen belangen en percentage, is de sleutel.
