De Schulden Monitor van Stichting BKR laat zien dat het aantal huiseigenaren met een achterstand bij het afbetalen van de hypotheek blijft dalen. Tegelijkertijd neemt het aantal ouderen boven de 70 jaar met betalingsproblemen juist toe. Volgens prof. dr. Esther-Mirjam Sent, hoogleraar Economische Theorie en Economisch Beleid aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, moet de oorzaak hiervan gezocht worden in een combinatie van factoren.
Volgens Sent geldt het spreekwoord ‘je bent nooit te oud om te leren’ voor 70-plussers niet. Uit hersenonderzoek blijkt namelijk dat het steeds lastiger wordt om informatie tot je te nemen als je ouder bent. “Daarnaast zien we dat mensen vooral in de problemen komen als er veranderingen in hun situatie plaatsvinden, zoals een scheiding, wisseling van baan, ziekte en overlijden van een partner. Nu is het zo dat 70-plussers relatief vaker te maken krijgen met ziekte en overlijden van een partner. Juist bij zulke grote levensveranderingen raken mensen de regie kwijt en komen dan in de problemen”, aldus Sent.
Heel veel risico
Een andere verklaring zou volgens haar kunnen zijn dat we steeds strikter zijn geworden bij het verstrekken van hypotheken. “70-plussers hebben hun hypotheek verkregen in een tijd waarin je meer risico mocht nemen. Als je een extra lening wilde afsluiten op basis van de overwaarde, dan kon dat allemaal. Ook een aflossingsvrije hypotheek was nog mogelijk. Nu kunnen zij wellicht dat risico niet meer dragen.”
Tot slot wordt de maatschappij steeds ingewikkelder. Het is voor 70-plussers steeds lastiger om het allemaal bij te benen. Zij zijn minder snel geneigd om dingen digitaal te regelen, omdat ze gewend zijn om alles op papier te doen. Ze maken die transitie volgens de hoogleraar dan ook niet goed mee. Kortom, een combinatie van verschillende factoren en een stapeling van problemen leidt tot betalingsachterstanden bij 70-plussers.
Extra begeleiding
Om de betalingsproblemen bij 70-plussers aan te pakken, moet men er alert op zijn dat deze problemen vooral ontstaan als zich een verandering in de leefsituatie voordoet, of in de gezondheidssituatie. Sent heeft op dit punt wel wat suggesties: “Overlijdt de partner van een 70-plusser, zorg dan dat iemand extra begeleiding krijgt. Of als een 70-plusser ziek wordt en met extra zorgkosten te maken krijgt, zorg dan dat er iemand aanklopt en zegt: wat kunnen we doen om je te helpen? Zullen we je pakket eens even doornemen? En kijken wat deze verandering voor jouw situatie voor gevolgen kan hebben?”
Voorheen was de neiging om de mensen zelf de schuld te geven als ze schulden hadden en ze daarvoor vervolgens te beboeten. Maar boete op boete maakt het probleem alleen maar ernstiger. “Nu leren we uit onderzoek dat onze hersencapaciteit afneemt als we stress ervaren. En dat we ook niet meer goed kunnen nadenken over onze financiën als het eenmaal misgaat. Dus je moet mensen zo vroeg mogelijk, preventief, op het goede spoor zetten of daarop houden”, besluit Sent.
