De manier waarop een lening online wordt aangeboden, heeft invloed op de keuze van de consument. Anders dan gedacht, kiezen kredietnemers liever voor een langere aflosperiode, waarbij de totale kosten hoger liggen. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) wijst op het belang om consumenten hier online duidelijk op te wijzen, zodat deze mensen een goede afweging kunnen maken.
Dat consumenten een voorkeur hebben voor een langere aflosperiode blijkt uit het rapport ‘Maak verantwoorde leenbeslissing makkelijker: invloed van de online keuzeomgeving op leengedrag’, van de AFM. Het rapport is het resultaat van een veldonderzoek door de AFM, in samenwerking met kredietaanbieder Freo.
“Vanuit de gedragswetenschap weten we dat de manier waarop keuzes worden voorgelegd aan consumenten invloed heeft op de beslissingen die zij nemen”, vertelt Ilva van der Gragt, lid van het team Consumentengedrag AFM, over de aanleiding van het onderzoek. “Ook als het gaat om het aanvragen van kredieten en dergelijke kan de kredietverstrekker sturen in de lening die wordt aangevraagd. Het beleid van het ministerie van Financiën is erop gericht dat kredietverstrekkers consumenten niet sturen naar een hoger leenbedrag en een langere looptijd. Samen met Freo hebben we bekeken hoe we kunnen helpen om deze beleidsdoelstelling handen en voeten te geven.” Dit werd in de praktijk getoetst.
Voorbeeld voor sector
Stefanie de Beer, manager team consumentengedrag AFM: “Omdat ons team beperkte capaciteit heeft en elke keuzeomgeving anders is, hebben we dit alleen via Freo onderzocht. Dit onderzoek kan als voorbeeld dienen voor de rest van de sector om naar hun eigen online keuzeomgeving te kijken.”
De opvallendste resultaten:
- als vooraf geen maandelijks aflosbedrag is ingevuld, kiezen mensen voor een 8,5% hoger aflosbedrag dan wanneer een aflosbedrag van 2% van de lening is ingevuld.
- als mensen die een lening aanvragen zelf het totale bedrag van een lening kunnen aanpassen, dan kiezen zij een looptijd van gemiddeld twaalf maanden korter.
- als consumenten zelf over de looptijd van de lening kunnen beslissen, dan kiezen zij voor een looptijd van gemiddeld zeven maanden langer.
Looptijd als uitgangspunt
“Wat onverwacht was: we namen in een experiment de looptijd als uitgangspunt”, zegt De Beer. “We hadden gedacht dat het consumenten zou sturen in de richting van een korte looptijd, zoals consumenten aangaven in surveyonderzoek. Ze kozen juist voor een veel langere looptijd, met een lager maandbedrag maar uiteindelijk wel hogere totale kosten.”
Kansen voor consument
Sander Janssen van samenwerkingspartner Freo ziet kansen in betere communicatie over de totale kosten. “Dat moeten we beter over het voetlicht brengen. En zo beter sturen naar een gunstiger contract voor de consument.
Verantwoordelijkheid
Martin Aalders van de VFN (Vereniging van Financieringsondernemingen in Nederland) vindt dat het onderzoek bevestigt en aantoont dat het presenteren van keuzes op een bepaalde manier het gedrag van consumenten beïnvloedt. “Naar mijn idee gaat het onderzoek niet zo zeer over keuzevrijheid, maar over keuze-architectuur. De keuze wordt niet alleen bepaald door rationele argumenten, maar de manier waarop keuzes gepresenteerd worden heeft invloed. We moeten ons daar bewust van zijn om op die manier consumenten te helpen om de juiste, gezonde keuzes te maken hoe te lenen”, stelt hij. “Dat is voor kredietverstrekkers een verantwoordelijkheid.”
