Lenen biedt kansen, maar de machtsverhouding tussen schuldeisers en schuldenaren is volgens journalist en econoom Mathijs Bouman uit balans: “Mensen met schulden staan machteloos. Maak één fout en je komt nergens meer voor in aanmerking.”
“Het koppelen van mensen die geld nodig hebben aan mensen die geld over hebben, is één van de redenen waarom we zo welvarend zijn. Als dat goed voor elkaar is, ontstaat op lange termijn economische groei. Uitvinders van de gloeilamp en de stoommachine hadden geen kans zonder geldverstrekkers. En kijk naar nieuwe leenvormen die arme mensen in ontwikkelingslanden een kans geven. Vroeger konden zij niet lenen voor investeringen en bleven zij veroordeeld tot armoede. Ik ben blij dat we kunnen lenen, maar we moeten excessen voorkomen. Kredietregistratie helpt daarbij.”
SCHULDENVRIJ
“In andere landen is het gemakkelijker om een persoonlijk faillissement te krijgen, maar in Nederland ga je jarenlang door een soort vagevuur totdat je schuldenvrij bent.” Volgens de journalist heeft de schuldeiser eigenlijk onredelijk veel macht en wordt deze niet voldoende gedwongen om een goede kredietbeoordeling te doen: “Op het moment dat het voor de burger makkelijker is om van oninbare schulden af te komen, zullen bijvoorbeeld telecombedrijven en postorderbedrijven beter hun best doen om te kijken of ze wel of niet aan je willen lenen.”
ONRECHT VOORKOMEN
“Helaas is niets perfect. Het komt voor dat iemand die een hypotheek wil afsluiten plotseling wordt geweigerd. Soms is het dan moeilijk om te ontdekken hoe het echt zit. Registratie is in principe goed, maar kan ook falen. Wees zorgvuldig en voorkom onrecht. Wat mij betreft is kredietregistratie daarom ook een overheidstaak en het blijft bijzonder dat een private stichting als het BKR deze taak op zich neemt.”
NEDERLAND GEZONDER
“Als grootste schuldeiser moet de overheid ervoor zorgen dat er meer is dan enkel de regeltjes die terugvorderingen mogelijk maken. Het is slecht dat we pas achteraf controleren of iemand daadwerkelijk recht had op zorgtoeslag of huurtoeslag en het naderhand terug te pakken. Dat beleid brengt mensen in het nauw. Daarnaast lopen marktpartijen die krediet verstrekken te weinig risico. Kredietrisico’s moeten veel meer bij de kredietverlener liggen. Dwing bedrijven die goederen en diensten op krediet leveren om goed hun huiswerk te doen. Zorg dat een groot deel van de ellende bij het bedrijf komt te liggen als er een inschattingsfout is gemaakt.”
PUBLIEK OF PRIVAAT
“Vergeleken met andere landen is onze situatie raar. In Nederland zit kredietregistratie tussen publiek en privaat in. Zolang dat goed functioneert, is dat prima. Dat past bij ons en maakt Nederland een van de best georganiseerde landen ter wereld. We hebben daardoor een gelukkige bevolking, maar besef dat er een groep is die daar helemaal niet aan meedoet. Dat zijn de mensen met oninbare schulden en dat is niet alleen hun probleem, of van de crediteuren, maar dat is gewoon niet goed georganiseerd.
