Meer en gedetailleerde data nodig om de schuldenproblematiek terug te dringen
Het aantal huishoudens met problematische schulden is nog altijd zorgwekkend. Vooral jongeren zijn kwetsbaar. Er zijn meer en gedetailleerde data nodig om betalingsproblemen tijdig op het spoor te komen. Die conclusies trekt de Autoriteit Financiële Markten (AFM) in een onderzoek naar consumptief krediet en financiële kwetsbaarheid. Daniëlle de Jager en Maaike Diepstraten van de AFM gaan in het komende nummer van Inzichtelijk magazine dieper in op het onderzoek.
De AFM spreekt zelf van een ‘uniek onderzoek’ naar consumptieve kredieten zoals doorlopende leningen, telefoonkredieten en private autolease. Het koppelde gepseudonimiseerde kredietgegevens van Stichting BKR (BKR) aan een grote hoeveelheid microdata van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Deze zogenoemde deep dive leverde belangrijke nieuwe inzichten op in de kwetsbaarheid van bepaalde groepen.
Eerder betalingsproblemen signaleren
Het rapport laat zien dat de belangrijkste signalen voor het ontstaan van nieuwe consumptief-kredietachterstanden eerdere betalingsachterstanden zijn en dat betalingsproblemen vaak al in een vroeg stadium kunnen worden gesignaleerd. Kredietnemers die aan het begin van het jaar een achterstand hebben op hun basiszorgpremie, een ander consumptief krediet, hypothecair krediet of andere financiële verplichtingen, lopen een aanzienlijk hoger risico om binnen hetzelfde jaar opnieuw in betalingsproblemen te raken. Door de juiste data te raadplegen over een langere periode is er veel meer mogelijk om betalingsproblematiek te voorkomen, aldus de AFM. Zo is een achterstand in de betaling van de zorgpremie vaak een indicator dat er iets mis dreigt te gaan. Andere indicatoren zijn ingrijpende life events, zoals een relatiebreuk of werkverlies. Hierdoor kunnen mensen in financiële stress raken en de schulden oplopen.
“Kredietaanbieders kunnen hier alerter op zijn”, stelt Daniëlle de Jager, manager krediet, betalen & sparen bij de AFM. “Ze doen wel een check bij het verstrekken van het krediet, maar zouden juist in de beheerfase meer kunnen doen om betalingsachterstanden vroeg te signaleren. Bijvoorbeeld met BKR Monitoring, waarbij ze een signaal krijgen als een klant bij een andere kredietaanbieder achterloopt met betalen.”
Extra aandacht voor jongeren
AFM-onderzoeker Maaike Diepstraten: “We raden kredietaanbieders aan om extra aandacht te besteden aan jongeren omdat zij grotere kans lopen op betalingsproblemen. Ze hebben niet voldoende kans gehad om buffers op te bouwen en moeten nog leren om een administratie te voeren. We weten ook dat ze vaker gebruikmaken van nieuwe krediet- en betalingsvormen zoals Buy Now, Pay Later (BNPL). Daarom vindt de AFM het van belang dat aanbieders van nieuwe kredietvormen zoals BNPL zich snel aansluiten bij BKR, zodat er meer zicht komt op achterstanden op deze kredieten.”
Een toekomstbestendig kredietregistratiesysteem
De belangrijkste conclusie van het onderzoek is dat inzicht in kredietgegevens van cruciaal belang is om consumenten en kredietverstrekkers te beschermen tegen financiële problemen en overkreditering. “BKR is onmisbaar in dat proces”, zegt De Jager. “Er ligt een noodzakelijke uitdaging om te komen tot een toekomstbestendig kredietregistratiesysteem. Omdat BNPL en andere nieuwe vormen buiten de bestaande kredietregistratie vallen, kunnen deze kwetsbare consumenten gemakkelijker schulden opbouwen die niet worden meegenomen in kredietwaardigheidstoetsen. Een dynamisch systeem zou ervoor zorgen dat kredietverstrekkers altijd een volledig beeld hebben van de kredietverplichtingen van risicogroepen, wat belangrijk is voor verantwoorde kredietverstrekking”
Het volledige artikel is te lezen in de aankomende editie van Inzichtelijk magazine.