‘Luiden noodklok is niet meer nodig, maar er is nog wel reden tot zorg’

Als manager Tijdig Betalen bij Vattenfall, houdt Martin Neef het betaalgedrag van klanten van de energieleverancier nauwlettend in de gaten. Dat de energiecrisis tot het recente verleden behoort, neemt volgens hem niet weg dat er nog wel degelijk reden tot zorg is.

Op Wikipedia staat de ‘energiecrisis’ beschreven als een afgebakende en afgesloten periode: 2021-2023. Klopt dat?
Neef: “Ja en nee. De energieprijzen liggen inderdaad op een veel lager niveau dan in 2022, maar er is nog steeds veel onzekerheid in de markt. Bovendien zijn er nog veel na-ijleffecten zichtbaar. Het energieplafond is begin dit jaar afgeschaft, maar het dempende effect ervan is nog te zien in onze jaarafrekeningen over 2023. Sinds de energiecrisis kunnen mensen die worstelen met de energiekosten bij gemeenten aankloppen voor een energietoeslag. Daarnaast kunnen ze een beroep doen op het Noodfonds Energie, dat wij samen met andere energiemaatschappijen, de Nationale Schuldhulp Route (NSR), SchuldenlabNL en de overheid in het leven hebben geroepen. Om maar met deur in huis te vallen: wat ons betreft moet dat noodfonds blijven bestaan.”

Waarom moet het noodfonds blijven?
“We signaleren in 2024 een verhoogd aantal klanten met een betalingsachterstand, die ook nog eens hoger is dan gemiddeld. Er is geen reden meer om de noodklok te luiden, maar we zijn wel degelijk bezorgd. Het aantal storneringen, waarbij mensen het automatische incassobedrag terugboeken, ligt bijvoorbeeld flink hoger dan voor de energiecrisis. Dat geldt ook voor de betalingsregelingen die we met klanten aangaan, alsmede voor de gemiddelde afbetalingstermijn die langer is dan voorheen. Stuk voor stuk zijn het signalen dat een groot aantal mensen moeite heeft met het betalen van de energierekening. En dat aantal wordt er door onder andere de onzekerheid op de energiemarkt en de stijgende netbeheertarieven niet lager op.”
 
Over welke klanten maakt u zich het meest zorgen?
“Het meest kwetsbaar zijn mensen die maandelijks 10% of meer van hun besteedbare inkomen kwijt zijn aan energie. De klap komt bij hen extra hard aan, omdat het vaak om huishoudens gaat die weinig verduurzamingsmogelijkheden hebben. Wat ons betreft is dat meteen een deel van de oplossing: huishoudens die aantoonbaar worstelen met energiearmoede, moeten financieel worden ondersteund bij het verduurzamen van hun woning. Omdat dit niet direct effect zal sorteren, ben ik van mening dat het noodfonds moet blijven bestaan. Het is een laatste redmiddel, ook voor klanten in de schuldhulpverlening.”
 
Hoe anticipeert Vattenfall op structurele energiearmoede?
“We dringen vooral bij overheden en woningcorporaties aan op gerichte verduurzaming van de woningen van kwetsbare doelgroepen. Net als onze partners, zoals incassobureaus, stellen we ons daarnaast flexibeler op richting mensen met betalingsproblemen. Ze krijgen meer tijd om een betalingsachterstand in te lopen. Met onze chatbot Nina kunnen onze klanten bovendien op een heel laagdrempelige manier een betalingsregeling treffen, als ze schrikken van de jaarafrekening en vrezen dat ze de extra maandelijkse energiekosten niet kunnen betalen. Met de NSR hebben we daarnaast beleid ontwikkeld dat ervoor moet zorgen dat mensen met beginnende schulden sneller met schuldhulpverleners in contact komen. Vroegsignalering is en blijft daarbij een belangrijk instrument. Niet voor niets blijft Vattenfall veel tijd en energie steken in de implementatie en uitbreiding ervan.”