Houd krediet toegankelijk in een veilige omgeving

Nederland heeft in verhouding tot zijn buurlanden een veel lager uitstaand krediet per inwoner. Het is zelfs het enige land in Europa waar dit in 2023 lager is dan in 2003, zo blijkt uit data van de Vereniging van Financieringsondernemingen (VFN). Hoewel de Nederlandse regelgeving de consument goed beschermt, ziet VFN-voorzitter Martin Aalders ook dat er overgereguleerd wordt, en financieringsvormen als flitskredieten en Buy Now, Pay Later (BNPL) juist regulering ontbreken. “Kredietverlening moet toegankelijk blijven, maar er moet wel gezorgd worden dat het in een veilige omgeving gebeurt, zonder dat mensen in de financiële problemen komen”, aldus Aalders.

Hoe verklaart u dat Nederland als enige land een lager uitstaand krediet per inwoner heeft in 2023 vergeleken met 2003? 
Aalders: “Je kunt constateren dat het typisch Nederlands gedrag is om eerst te sparen voordat we iets kopen. In andere landen is het vaak gebruikelijker om makkelijker geld te lenen. Het verschil is groot: een Belg heeft gemiddeld vijf keer meer krediet dan een Nederlander. Daarnaast speelt ook consumentenbescherming een grote rol. Nederland heeft strenge regels rondom kredietverlening, waardoor het lastiger is om een lening af te sluiten. Op dat gebied loopt Nederland al jaren voorop. Een goed voorbeeld hiervan is de nieuwe Europese wetgeving, de Consumer Credit Directive 2 (CCD2), die in 2026 van kracht wordt. Deze wet verplicht EU-lidstaten om strengere regels in te voeren op het gebied van kredietwaardigheidstoetsen. Deze regels zijn in Nederland al langere tijd van toepassing, bovendien zijn de leennormen in Nederland de afgelopen jaren verder aangescherpt.”
 
Welke factoren dragen bij aan het afnemende krediet per inwoner in Nederland?
“Je zou verwachten dat krediet toeneemt omdat door de inflatie aankopen, zoals auto’s, duurder worden. Onder andere de strikte leennormen zorgen ervoor dat mensen juist minder kunnen lenen. Waar je vroeger met hetzelfde inkomen een hoger bedrag kon lenen, is dat nu minder. Tegelijkertijd zijn de strikte leennormen er natuurlijk om mensen te beschermen tegen te hoge schulden. Toch kan dit een averechts effect hebben: als mensen hier moeilijk een ‘gewone’ lening krijgen, zoeken ze soms naar minder goed beschermde alternatieven.”
 
Welke impact hebben financieringsvormen zoals BNPL, private lease en onderhandse leningen op de consumptief kredietmarkt?
“Deze financieringsvormen hebben zeker invloed, vooral omdat ze niet altijd bij Stichting BKR worden geregistreerd. Private lease wordt wel vrijwillig geregistreerd, maar andere vormen, zoals BNPL, flitskrediet en onderhandse leningen niet. Hierdoor lijken mensen minder schulden te hebben dan ze in werkelijkheid hebben. Een ander risico is dat mensen hierdoor onbewust te veel lenen. Zonder volledige registratie missen kredietverstrekkers het complete plaatje, waardoor iemand sneller in financiële problemen kan komen. De oplossing is om deze kredietvormen beter te reguleren via middelen als een krediettoets en kredietregistratie.”

Welke kansen en risico’s ziet u voor de Nederlandse consumptief kredietmarkt?
“Consumptief krediet is voor veel mensen noodzakelijk. Het helpt bij grote aankopen, zoals een auto, woninginrichting of verbeteringen aan het huis. Als krediet door strenge leennormen voor te veel mensen onbereikbaar wordt, kan dat juist weer een probleem zijn. Mensen met een lager inkomen kunnen dan geen financiering krijgen voor noodzakelijke uitgaven en gaan dan zoeken om via andere ongereguleerde wegen aan krediet te komen. De uitdaging is om hierin een goede balans te vinden. Krediet moet toegankelijk blijven én consumenten moeten voldoende beschermd worden.”