Aangenomen motie regelt schuldhulpverlening na nulaanbod

Sinds juli 2024 is het mogelijk om schulden volledig kwijt te schelden zonder aflossing of tegenprestatie. Gezien de zorgen over terugval, diende de Tweede Kamer op initiatief van de VVD en het CDA een motie in om mensen na kwijtschelding 12 maanden verplicht in beeld te houden binnen de schuldhulpverlening. In dit interview legt Kamerlid Bart Bikkers (VVD) uit waarom die nazorg volgens hem noodzakelijk is en welke signalen hij uit de praktijk hoort. “Zonder begeleiding is de kans groot dat mensen terugvallen in oude patronen en dan zijn we verder van huis dan vóór de kwijtschelding”, aldus Bikkers.

Wat was de aanleiding voor het indienen van deze motie?
Bikkers: “Sinds de wijziging van de schuldhulp-richtlijnen van de NVVK in juli 2024 is het mogelijk om schulden compleet kwijt te schelden, zonder aflossing of tegenprestatie. Bovendien kan de schuldenaar na kwijtschelding verdere hulp of begeleiding weigeren. In onze ogen is dat een verkeerde ontwikkeling. Alleen een nulaanbod is niet de oplossing; mensen hebben juist begeleiding nodig om niet opnieuw in de problemen te raken. We zien in de praktijk dat zonder nazorg de kans groot is dat mensen terugvallen in oude patronen. Het signaal ‘je hoeft niet te betalen, want je kunt het niet’ vinden wij dan ook fout. Daarom hebben we samen met het CDA voorgesteld om mensen na kwijtschelding nog 12 maanden verplicht in beeld te houden binnen de schuldhulpverlening. Dit is een belangrijke stap om te voorkomen dat nieuwe schulden ontstaan.”

Welke signalen ontvangt u als Kamerlid vanuit schuldhulpverleners en andere stakeholders over de impact van het ‘nulaanbod’?
“Uit de praktijk krijgen we duidelijke signalen dat het ontbreken van begeleiding na een nulaanbod tot problemen leidt. Schuldhulpverleners zien dat mensen zonder nazorg vaak terugvallen in oud gedrag en opnieuw in de schulden raken. Eenmalige kwijtschelding zonder verdere ondersteuning is dus geen duurzame oplossing. Zonder begeleiding zijn mensen snel weer terug bij af en dat helpt uiteindelijk niemand.”

Waarom is er specifiek gekozen voor een termijn van 12 maanden bij schuldhulpverlening?
“Hoewel sommige organisaties pleiten voor het verkorten van de registratieperiode naar 6 maanden, vinden wij dat 12 maanden een realistische en noodzakelijk termijn is. Die periode geeft ruimte om mensen na kwijtschelding actief te begeleiden en terugval in problematische schulden te voorkomen. Juist de eerste maanden na afronding van een schuldentraject zijn mensen kwetsbaar. Door mensen langer in beeld te houden, kunnen we tijdig ondersteuning bieden als dat nodig is.”

Welke concrete voordelen worden verwacht van het verplicht in beeld houden van schuldhulpverlening na kwijtschelding?
“We weten dat het aflossen van schulden niet automatisch betekent dat iemand ook echt uit de problemen is. Juist na zo’n traject is de kans groot dat mensen weer terugvallen in oude gewoonten, zeker als ze er ineens helemaal alleen voor staan. Door iemand nog 12 maanden te begeleiden, blijven we betrokken op het moment dat het erop aankomt. We kunnen dan op tijd signaleren als het weer mis dreigt te gaan, maar vooral ook helpen om nieuwe financiële gewoonten vast te houden. Zo vergroot je de kans dat iemand echt opnieuw kan beginnen en niet binnen korte tijd weer in dezelfde situatie belandt. Daarom is het nu aan staatssecretaris Nobel om samen met gemeenten afspraken te maken over de uitvoering, zodat mensen ook na kwijtschelding in beeld blijven en de juiste begeleiding kunnen krijgen.”