In de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen op 22 november 2023, was de woningmarkt een van de belangrijkste thema’s. Aandacht voor de teruglopende financieringsmogelijkheden voor hypotheken was er echter niet of nauwelijks. Dat blijkt uit een analyse van de verkiezingsprogramma’s van 18 van de 26 deelnemende partijen door De Hypotheekshop.
De analyse werd uitgevoerd door Martin Hagedoorn, manager Product & Business Expertise bij Ingage Franchise, waar De Hypotheekshop een van de drie formules van is. Hij noemt het ‘opmerkelijk’ dat veel politieke partijen blijven vasthouden aan de hypotheekrenteaftrek. “Onderzoeken wijzen immers keer op keer uit dat deze fiscale eigenwoningregeling ‘niet controleerbaar, niet uitvoerbaar en evenmin handhaafbaar is’.” Hagedoorn doelt onder andere op onderzoek van SEO Economisch Onderzoek, dat vier jaar geleden al concludeerde dat de hypotheekrenteaftrek door negatieve neveneffecten als hoge kosten, hogere huizenprijzen, lagere welvaart en meer schuldopbouw ‘ondoelmatig’ is.
Volstrekt onuitvoerbaar
Volgens Hagedoorn noemde De Nederlandse Orde van Belastingadviseurs (NOB) de eigenwoningregeling onlangs nog ‘volstrekt onuitvoerbaar, zowel voor belastingplichtigen als de Belastingdienst’. “Bovendien werkt de hypotheekrenteaftrek verstorend voor de woningmarkt, met als resultaat een te kleine vrije huursector en mogelijk hogere hypotheekschulden.”
Aan aandacht voor de woningmarkt ontbreekt het volgens Hagedoorn niet in de verkiezingsprogramma’s. “Naast de kosten van levensonderhoud en inflatie, de gezondheidszorg, immigratie en asiel, klimaat en duurzaamheid, is het zelfs een van de belangrijkste thema’s.” Terwijl veel partijen pleiten voor de bouw van nieuwe woningen en meer kansen willen creëren voor starters op de woningmarkt, is er niet of nauwelijks aandacht voor de teruglopende financieringsmogelijkheden voor hypotheken. Hagedoorn: “Terwijl dat toch een steeds groter obstakel voor bepaalde groepen consumenten vormt. In combinatie met de gestegen hypotheekrente, kunnen veel mensen door de steeds striktere regelgeving en verdere standaardisatie geen passende financiering meer krijgen.”
Prangende kwestie
Als voorbeeld noemt Hagedoorn bepaalde groepen senioren en zelfstandigen, die niet meer in staat zijn om een huis te kopen of te verduurzamen, of de overwaarde van hun woning te benutten. “Hopelijk kunnen de nieuwe leennormen voor 2024 met betrekking tot de verduurzaming nieuwe openingen bieden.”
Het toenemende gebrek aan flexibiliteit beperkt ook de doorstroom op de woningmarkt en heeft gevolgen voor de financiële stabiliteit van consumenten, aldus Hagedoorn, die verder ‘de eeuwige worsteling van de politiek met de studieschulden’ signaleert. “Wel een schuld, maar niet door BKR geregistreerd? Wel of niet volledig meetellen bij de hypotheektoetsing? Geldverstrekkers en hypotheekadviseurs zijn volgens de wet verplicht rekening te houden met lopende schulden van aanvragers. Door de forse renteverhoging op studieschulden is deze kwestie nog urgenter geworden. Volgens het CBS was de totale studieschuld van huidige en voormalige studenten daardoor begin dit jaar opgelopen tot 28,2 miljard euro.”
Geen uniforme visie
Als onderdeel van het grootste financieel adviseursnetwerk van Nederland, staat De Hypotheekshop sinds 1991 (potentiële) huizenkopers en -bezitters bij met onafhankelijk advies. Op basis van zijn analyse van de verkiezingsprogramma’s komt Hagedoorn tot de conclusie dat er geen uniforme visie is op de woningmarkt in Nederland. “Het aanpakken van het woningtekort en het betaalbaar houden van wonen zijn weliswaar centrale kwesties voor veel politieke partijen, maar de uiteindelijke koers zal afhangen van een eventuele coalitievorming. Waarna de concrete uitwerking van alle plannen doorslaggevend zal zijn voor het behalen van de doelstellingen.”
Fotocredit: De Hypotheekshop
