Sinds de vaststelling van het renteplafond op 10% is er een discussie ontstaan of dat inderdaad een goed idee is. Duidelijk is dat er een spanningsveld is. De 10% is bedoeld om kwetsbare consumenten tegen dure leningen te beschermen. De keerzijde is dat gemeentelijke kredietbanken met dit renteplafond kleine kredieten nauwelijks rendabel kunnen maken. Peter van den Bosch (bestuursvoorzitter Stichting BKR), Geert van Dijk (directeur NVVK), Nick Huls (emeritus hoogleraar rechtssociologie aan de Universiteit van Leiden) en Senna Maatoug (Tweede Kamerlid GroenLinks) hielden elkaars visie op deze kwestie in een Ronde Tafelgesprek tegen het licht.
En een interessante Ronde Tafel werd het. Van Dijk (NVVK) constateerde dat het eigenlijk gek is dat die rente nodig is om de dienstverlening te financieren. “Als je een bijstandsuitkering aanvraagt, wordt er ook niet over gediscussieerd wie bijdraagt aan de administratiekosten. Dat is gewoon een publieke taak. Zo zou het ook moeten zijn bij het verstrekken van deze kredieten. Ik pleit dan ook voor een sociale rente, een zo laag mogelijke rente.” Maar die lage rente brengt een aantal gemeentelijke kredietbanken dus wel in de problemen als zij niet op een andere manier worden gefinancierd. Van den Bosch (Stichting BKR) herkent het dilemma: “Met het huidige renteplafond van 10% is het voor veel kredietverstrekkers nauwelijks nog rendabel te maken in het geval van kleine kredieten. Inmiddels is een aantal kredietverstrekkers gestopt. Moet je dan maar tegen mensen aan de onderkant van de samenleving zeggen dat ze niet meer kunnen lenen?”
Schokkend
“Eigenlijk is het schokkend dat er huishoudens zijn die zo afhankelijk zijn van deze kleine kredieten”, constateert Kamerlid Maatoug (GroenLinks). “Daarnaast vind ik dat het lang heeft geduurd voordat er aandacht was voor het renteplafond. Het is goed dat dit is verlaagd. Maar het gaat ons niet lukken om de problematiek rondom bestaanszekerheid in één keer op te lossen, dus ik denk dat er ook een sociaal doel is.”
Uniformering in de uitvoering
Professor Huls ziet vooral dat gemeenten een goede lobby hebben om geld binnen te halen, maar dat ze er niet in slagen om in de uitvoering uniformiteit te bereiken. “Ik zou ervoor willen pleiten dat gemeenten een verbond aangaan met de BNG Bank, een instelling die de broodnodige zakelijke discipline brengt bij de gemeenten in de sociale kredietverstrekking.”
Centraal of decentraal?
De vraag werd daarna toegespitst op centraal of decentraal. Moet de sociale kredietverstrekking worden overgelaten aan een landelijke instelling die het zakelijk regelt? Of is het beter om het aan gemeenten over te laten? Huls was er duidelijk over: “Er komt nu een Waarborgfonds en dat is een goede stap, maar laten we dat over de hele linie zakelijk organiseren. Dat is bij veel gemeenten toch een probleem, want een wethouder in een willekeurige gemeente denkt er misschien net iets anders over.”
Bestaanszekerheid
Ook de bestaanszekerheid kwam uitgebreid ter sprake en Maatoug bleef bij haar standpunt om vooral dat te blijven fixen. “Dan is het probleem van de gemeentelijke kredietverstrekking simpelweg kleiner. Ik ben voorzichtig om te zeggen dat sociaal krediet een oplossing biedt voor bestaanszekerheid. Ja, uitvoering is heel belangrijk, maar het startpunt waarop je zegt: ‘dit moet overal gelijk zijn en dit is de functie die het heeft’ en vervolgens ‘hoe doe je dat dan het beste’, is complex.”
