‘Ieder mens is uniek. Hokjesdenken past daar niet bij.’
Schuldenproblematiek hangt vaak samen met sociale problemen, zoals werkloosheid, verslaving of psychische aandoeningen. Een sterke samenwerking tussen het financieel en sociaal domein is essentieel om mensen beter te beschermen en te ondersteunen. Hoe verloopt die samenwerking en wat kan er beter? In komende editie van Inzichtelijk magazine een rondetafelgesprek over dit thema met drie praktijkdeskundigen: Arjan Kampman (wethouder in Enschede), Albert Nijholt (directeur Verder Groep) en Bart Nieuwstraten (mede-initiatiefnemer van de Stichting Financieel Gezond Nederland en werkzaam in het duurzaamheidsteam van ING Nederland).
De uitdagingen
Kampman vertelt over de situatie in Enschede, waar ongeveer 1 op de 8 inwoners kampt met armoede en problematische schulden. “Ieder mens is uniek binnen zijn eigen sociale context. Financiële problemen hebben vaak te maken met sociale problemen en omgekeerd. Hokjesdenken past daar niet bij. Daarom hebben we in Enschede ingezet op het bij elkaar brengen van alle relevante partijen in de stad om met elkaar een integrale aanpak te ontwikkelen.”
Nijholt is directeur van Verder Groep, die schuldhulpverlening, bewindvoering en budgetcoaching biedt voor een kleine 16.000 inwoners van Nederland. Hij ziet dat er vaak iets misgaat in de samenwerking tussen het financieel en sociaal domein. “Je zou willen dat ze vaker informatie met elkaar delen. Dat komt deels door de privacywetgeving, die het uitwisselen van data moeilijk maakt, maar het ligt ook aan het systeem.”
Bart Nieuwstraten van ING vertelt: “Ik kan me voorstellen dat het uitwisselen van dergelijke signalen soms lastig is. Daarom zijn wij als ING één van de initiatiefnemers geweest van de Stichting Financieel Gezond Nederland (voorheen Nationale Coalitie Financiële Gezondheid - NCFG). Daarin werken allerlei grote landelijke organisaties samen die willen bouwen aan een financieel gezond Nederland en delen we good en best practices.”
De oplossingen
Kampman: “Laten we nou eens beginnen om het opbouwen van schulden wat minder makkelijk te maken. Daar gaan wij als gemeente nu niet over; wij hebben geen wettelijke opdracht om mensen te behoeden voor overkreditering. Wij mogen pas ingrijpen op het moment dat het een puinhoop is geworden. Dat is dweilen met de kraan open.”
Nijholt: “De overheid is onderdeel van het probleem. De schuldpositie bij de Belastingdienst is dit jaar 52 miljoen euro. En daarna komt het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB), dat bij elke aanmaning de boete verder laat oplopen. Terwijl we weten dat een grote categorie mensen financieel in heel zwaar weer verkeert. En diezelfde overheid moet vervolgens het probleem helpen oplossen.”
De deelnemers aan het rondetafelgesprek zijn het erover eens dat preventie aan de voorkant het meest effectief is: voorkomen dat mensen problematische schulden opbouwen en afglijden. Daarbij hoort een goede samenwerking en uitwisseling van gegevens tussen betrokken partijen.
Nieuwstraten: “Je wilt kredieten immers op een verantwoorde manier verstrekken. Daarbij hoort een goede kredietregistratie. Dat zorgt voor vertrouwen in de markt waardoor er uiteindelijk meer kredieten kunnen worden verstrekt tegen lagere kosten. Dat draagt weer bij aan financiële inclusie.”
Het volledige rondetafelgesprek is te lezen in de aankomende editie van Inzichtelijk magazine.