‘Geleidelijke afbouw hypotheekrenteaftrek maakt de woningmarkt eerlijker’

“De huidige hypotheekrenteaftrekregeling is complex, inflexibel en zorgt voor ongelijkheid tussen huurders en huiseigenaren. Dat mag eenvoudiger en eerlijker.” Dit stelt Carla Muters, voorzitter van de Nationale Hypotheek Garantie (NHG). Wat haar betreft is dit een belangrijk thema tijdens de Tweede Kamerverkiezingen.

Naar een eenvoudiger en eerlijker systeem
NHG helpt consumenten aan een verantwoorde woonfinanciering en biedt een vangnet voor huiseigenaren die door omstandigheden hun hypotheeklasten niet meer kunnen dragen. Vanuit die rol kijkt Muters kritisch naar de huidige regelgeving. NHG ziet de afbouw van de hypotheekrenteaftrek als een logische stap, mits die geleidelijk wordt ingevoerd. “Een plotselinge afschaffing zou grote gevolgen hebben voor huiseigenaren. Wij pleiten daarom voor een stapsgewijze afbouw, zodat de effecten beperkt blijven”, zegt Muters. “Daarnaast zou het geld dat hiermee wordt bespaard op een andere manier weer bij de mensen terug moeten komen.”

Volgens haar is de regeling de afgelopen decennia uitgegroeid tot een ingewikkeld systeem. “In 2031 moeten huiseigenaren voor het eerst zelf aantonen of ze nog recht hebben op renteaftrek. Dat is praktisch bijna niet uitvoerbaar, want de benodigde gegevens zijn niet eenduidig beschikbaar bij huiseigenaren, geldverstrekkers of de Belastingdienst. En adviseurs zouden hier nu al rekening mee moeten houden bij de betaalbaarheid van een nieuwe woning, waarin zij tien jaar vooruitkijken. De huidige opzet is dus niet alleen complex, maar ook moeilijk in uitvoering.” Behalve eenvoud pleit Muters ook voor meer flexibiliteit. “Het leven verloopt niet in rechte lijnen. Mensen kunnen tijdelijk minder verdienen door mantelzorg, ziekte of baanverlies of er zijn andere redenen om soms meer of minder te kunnen of willen betalen. In zo’n periode zou het goed zijn als hypotheekconstructies ruimte bieden om tijdelijk lagere of hogere maandlasten te betalen. Zoiets is eenvoudiger zonder de huidige fiscale complexiteiten.”

Effecten op betaalbaarheid en leencapaciteit
Een geleidelijke afbouw van de renteaftrek heeft volgens Muters beperkte gevolgen voor de betaalbaarheid. “We hebben berekeningen gemaakt voor een gemiddelde hypotheek van vier ton met een rente van 4%. Als de aftrek over een periode van twintig jaar volledig wordt afgebouwd, stijgen de maandlasten met ongeveer twintig euro. Omdat huiseigenaren maandelijks aflossen, wordt dat bedrag bovendien steeds kleiner.” Daarbij wijst zij erop dat de hypotheekrenteaftrek de leencapaciteit vergroot. “Doordat de aftrek het netto besteedbaar inkomen verhoogt, kunnen mensen meer lenen. Dat drijft de huizenprijzen op. Door de hypotheekrenteaftrek geleidelijk af te bouwen, komt er meer balans tussen inkomens en woningprijzen. Het maakt de markt eerlijker, zonder dat het grote schokken veroorzaakt.”

Balans tussen zekerheid en risico
Vanuit risicoperspectief verwacht de NHG-voorzitter geen directe toename van betalingsproblemen, zolang veranderingen voorspelbaar en geleidelijk plaatsvinden. “De betalingsachterstanden zijn historisch laag, maar we zien wel dat veel huishoudens zich zorgen maken over de toekomst. Juist daarom is financiële bewustwording belangrijk: weten wat er binnenkomt, wat eruit gaat en tijdig aan de bel trekken als er problemen ontstaan ”, benadrukt Muters. Kwetsbare groepen verdienen daarbij extra aandacht, al vindt zij de term ‘kwetsbaar’ relatief. “Iedereen kan in een lastige situatie terechtkomen. Het gaat om de balans tussen inkomsten en uitgaven. Relatiebeëindiging, baanverlies of ziekte zijn de belangrijkste oorzaken van betalingsproblemen. Het is daarom van belang dat mensen snel hulp zoeken als het moeilijk wordt. Hoe eerder iemand aanklopt, hoe beter we kunnen helpen.”

Samenwerking
NHG ziet een rol voor de gehele financiële sector, inclusief Stichting BKR, om consumenten te ondersteunen. “We moeten met één visie over de hypotheekrenteaftrek naar buiten treden. Ik denk met drie pijlers: eenvoud, flexibiliteit en gelijkheid. Door samen te werken, kunnen we voorkomen dat mensen in de problemen komen en zorgen we dat het systeem uitvoerbaar en begrijpelijk blijft.” Volgens Muters draait het uiteindelijk om een simpel uitgangspunt: “Iedereen moet een betaalbaar en duurzaam thuis kunnen hebben, waar je kunt wonen en blijven wonen, ook als het even tegenzit. Daar doen we het voor.”