De komende editie van Inzichtelijk verschijnt in december. Een uitgelezen kans om terug te kijken op het jaar en dat gebeurt dan ook. Lisa Brüggen, hoogleraar financiële dienstverlening aan de Universiteit Maastricht en lid van de Raad van Toezicht van Nibud, gaat deze uitdaging aan.
Dat 2022 niet de boeken in zou gaan als een jaar met weinig pieken en dalen, moge duidelijk zijn. Na het loslaten van de coronamaatregelen in het begin van het jaar dachten we rustig terug te keren naar het oude normaal. Goed, er waren nog rekeningen te betalen, maar de blik ging vooruit. Helaas viel Rusland Oekraïne binnen, kregen we te maken met stijgende energieprijzen, een torenhoge inflatie en stijgende rente. “Een bewogen jaar met veel onrust en zorgen”, is de kernachtige samenvatting van Brüggen in het artikel.
Velen geraakt
Terecht constateert ze dat de effecten haast per huishouden kunnen verschillen. Er zijn mensen die niet of nauwelijks zijn geraakt door de coronacrisis. Mensen die voor de komende jaren nog een vast contract met hun energieleverancier hebben. “Maar voor mensen met een flexibel energiecontract zijn de kosten inmiddels zo ver omhooggegaan, dat ook Nederlanders met een gemiddeld of hoger inkomen nu in de problemen komen”, aldus Brüggen. In verhoogde mate doen zij een beroep op spaargeld of lenen van vrienden of bekenden. Grote aankopen blijven uit en velen proberen een financiële buffer op te bouwen. Punt is ook de stijgende rente, die vooral consequenties heeft voor mensen die straks hun hypotheek moeten vernieuwen. Zo zijn er effecten die direct voelbaar zijn, maar ook op de langere termijn heeft de huidige stand van zaken de nodige consequenties.
Ondernemers en jongeren
Voor ondernemers is de situatie nijpend. Velen kampen allereerst met een personeelstekort, dat hen al in de problemen brengt. En dan komen daar de financiële zorgen bij. “Dat bij ondernemers problemen ontstaan is overduidelijk. Dan kun je kosten doorberekenen naar je klanten, of je draait er zelf voor op. Het is kiezen tussen twee kwaden.” Daarnaast zijn afgelopen jaar de zorgen rondom de financiële huishouding van veel jongeren verder gegroeid. Het lijkt te ontbreken aan educatie op financieel gebied (leren omgaan met geld), maar Brüggen constateert dat veel jongeren tot 35 jaar moeite hebben met hoge vaste lasten. Ook hier eisen inflatie en de gestegen energieprijzen hun tol.
Bestedingspatroon aanpassen
Om vooruit te kijken naar het nieuwe jaar en daarbij te leren van het oude: het lijkt erop alsof een nieuwe groep Nederlanders met financiële problemen ontstaat. Dat blijkt ook uit het rapport ‘Rondkomen en betalingsproblemen 2022’ van Nibud. Brüggen: “Zeker op korte termijn vraagt de huidige situatie aanpassing van het gedrag of in het uitgavenpatroon. Bewustwording. De panelen zijn aan het schuiven, dus het zou goed zijn om in een onderzoek veel verschillende zaken samen te brengen.” Daarbij doelt ze op informatie vanuit verschillende kanalen, waarbij Stichting BKR er één is.
