Op basis van een verkenning door SEO Economisch Onderzoek rekent de NVVK voor de komende tijd voor schuldhulpverleners op een stijging van de hulpvraag tot maximaal 20%. Veel hangt volgens voorzitter Marco Florijn af van ontwikkelingen in de nabije toekomst, zoals de effecten van de oorlog in Oekraïne, de impact van nieuw beleid in de Miljoenennota en de mate waarin mensen met financiële zorgen hulp durven te vragen voor hun problemen.
Niet alleen mensen met een minimuminkomen ervaren volgens Florijn nu problemen. “We zien een nieuwe groep hulpvragers bij mensen met lagere middeninkomens. Mensen met een baan, met een koopwoning. Die je normaal niet vaak tegenkomt in de schuldhulpverlening.” Uit de SEO-verkenning blijkt dat de gevolgen van de coronapandemie en de recente prijsstijgingen voor deze groep scherp voelbaar zijn. De NVVK helpt nu al jaarlijks 80.000 mensen. In het begin juni gepubliceerde jaarverslag wordt rekening gehouden met een stijging van ‘drie tot twintig procent’. “Onze leden zijn hard bezig om schuldhulpverlening efficiënter te maken”, verzekert Florijn. “Steeds meer gemeenten en schuldeisers sluiten aan bij het Schuldenknooppunt. Deze ICT-oplossing voor berichtenverkeer zorgt ervoor dat hulpverleners en schuldeisers snel en veilig met elkaar kunnen communiceren.”
Vroegsignalering
De NVVK maakt volgens Florijn voor haar leden veel afspraken met schuldeisers. “Die gaan dan standaard akkoord met een schuldregelvoorstel. Wanneer ze ook nog aangesloten zijn op het Schuldenknooppunt is een voorstel binnen een paar dagen retour, waar dat anders weken of maanden kost. Daardoor kunnen we een stijging van hulpvragers makkelijker verwerken. Ook hechten we veel waarde aan de inzet van vrijwilligers, die ervoor zorgen dat sneller duidelijk is wat de hulpvraag precies is en wat er moet gebeuren. Daardoor kunnen we grotere groepen aan.”
Financiële hulpverleners die zich bezighouden met vroegsignalering zien dat ze, door onder andere de oorlog in Oekraïne, de stijgende energieprijzen en de sterke inflatie, met nieuwe groepen hulpvragers te maken krijgen, aldus Florijn. “Energiebedrijven en verzekeraars merken dat betaalachterstanden oplopen. We weten dat ondernemers in coronatijd voor 19 miljard euro aan belastingheffingen uitstelden. Al die signalen maken duidelijk dat er onderhuids veel gaande is. Samen met Divosa hebben we daarom ook de kwartaalmonitor ‘Schuldhulpverlening in onzekere tijden’ opgezet. Dit in vervolg op de eerdere monitor ‘Schuldhulpverlening in coronatijd’. Uit die gegevens blijkt dat we langzaam weer teruggaan naar het niveau van aanmeldingen voor corona, maar we stijgen er nog niet bovenuit. Dat is verklaarbaar als je weet dat mensen gemiddeld vijf jaar wachten met hulp vragen na het ontstaan van de eerste problematische schuld. In die periode voegen zich gemiddeld dertien andere schuldeisers bij die eerste. Daarom roepen wij mensen altijd op om eerder hulp te vragen. De problemen zijn dan makkelijker op te lossen.”
Verhoging minimumloon
‘Maak ruimte voor schuldhulp’ en ‘investeer in vroegsignalering’ zijn enkele van de lessen die de NVVK uit de SEO-verkenning trekt. Florijn dringt daarnaast aan op een verhoging van het minimumloon en de daaraan gekoppelde uitkeringen. “Mensen krijgen hun budget gewoon niet meer sluitend, ook al snijden ze alle overbodige uitgaven weg. In het dagelijkse werk als schuldhulpverlener zou het helpen wanneer de overheid haar voorrangspositie opgeeft bij het innen van schulden. Andere schuldeisers gaan dan makkelijker akkoord. De Belastingdienst ziet nu tijdelijk af van haar preferente positie, we hopen dat het permanent wordt.”
De Rijksoverheid is als schuldeiser al convenantpartner van de NVVK. Florijn: “Belangrijk is dat de Rijksincasso-organisaties ook aansluiten op het Schuldenknooppunt. Het maakt het werk van iedereen efficiënter. Sinds dit voorjaar zijn we bezig om lokale overheidsschuldeisers en hun incasso-organisaties ons convenant Lokale Overheid te laten ondertekenen. Belangrijk, want we komen lokale overheden heel vaak tegen als schuldeiser. Gemeenten en waterschappen innen alleen al aan lokale belastingen en waterschapsheffingen jaarlijks 14 miljard euro. In het gemeentelijksociaal domein wordt ook veel geïnd, bijvoorbeeld vanwege onterecht uitgekeerde toeslagen of uitkeringen.”
De NVVK werkt volgens Florijn samen met alle betrokkenen aan een vloeiender verloop van bewind en minnelijke schuldhulp naar wettelijke schuldhulp. “Daar valt nog veel te doen. De hulpvrager heeft er geen boodschap aan dat het allemaal verschillende activiteiten zijn. Die heeft maar één vraag: hoe kom ik van mijn schulden af en hoe krijg ik zo snel mogelijk zicht op een financiële toekomst die duurzaam stabiel is.”
